Kral Lear İş Bankası Kültür Yayınları

William Shakespeare (1564-1616): Oyunları ve şiirlerinde insanlık durumlarını dile getiriş gücüyle yaklaşık 400 yıldır bütün dünya okur ve seyircilerini etkilemeyi sürdüren efsanevi yazar, Kral Lear’de yozlaşan dünyanın çaresi olmayan çöküşünü ele alır.Bu oyun, gerek kurgusu gerek karakterleri gerekse felsefi gücü açısından Shakespeare’in en büyük tragedyalarından biri kabul edilir.

Özdemir Nutku (1931-2019): Türk tiyatrosuna büyük katkıları olan eğitimci ve yönetmen Özdemir Nutku, eleştirmen, yazar ve çevirmen olarak da önemli yapıtlar ortaya koydu. Sahnelediği pek çok oyunun yanı sıra, araştırma, inceleme ve çevirileriyle de ödüller kazandı. Ülkemizde olduğu kadar yurtdışında da sahneye koyduğu oyunlar, verdiği ders ve konferanslarla tanınmaktadır.

Kral Lear Üzerine

Kral Lear, 1607 yılının 26 Aralık gecesi, sarayın “Whitehall” denilen salonunda oynanmıştır. Böylece, Telif Hakları Dairesi kaydına da bu tarihte geçmiştir.1 Birinci Quarto 1608’de yayımlanmıştır.2 İkinci Quarto aynı metinle 1619’da3, Üçüncü bir Quarto da 1655 yılında basılmıştır. 1623’te yayımlanan Birinci Folio’da, Quarto’da olmayan, Shakespeare’e ait yüz yeni dize izlenir.4 Buna karşılık, Birinci Quarto’da da, Folio’da olmayan yaklaşık üç yüz dize bulunmaktadır.5 III. Perde, 2. Sahne’nin sonundaki Soytarı’nın çıkış tiradı Folio’larda bulunmasına karşılık, Quarto’larda yoktur ve bu tirad çoğu Shakespeare araştırıcısı tarafından sonradan Soytarı’yı oynayan bir oyuncunun eki olarak kabul edilmiştir. Bu tirad dışındaki bütün dizelerin kesinlikle Shakespeare’e ait olduğu herkesçe kabul edilmektedir. Folio’daki budamaların çoğu, sahneye uygulanışında yapılmıştır; bu yüzden Folio’yu Kral Lear’in sahne metni olarak kabul etmek doğru olur. Ancak budamaların, yazarın kendisi tarafından yapıldığı üzerine de bir belgeye rastlanmamıştır. Quarto ile Folio arasındaki farklar da Shakespeare’in oyununu yeniden yazdığını gösteren bir delil değildir. Globe Tiyatrosu’nun oyun düzeni defteri de, Quarto ile Folio arasındaki bu farklılığı bize aydınlatacak durumda değildir.6 Budamaları dışında, Folio daha yetkin bir metindir; ancak Quarto’da doğru olanlar da Folio’da yanlıştır. Bu iki metnin karşılaştırmasında, araştırıcı ya da yönetmen sağduyusunu kullanıp doğru olanı bulmak zorundadır…